Τρίτη 7 Απριλίου 2009

Το άσυλο ψάχνει άσυλο...

"Ν 3549/2007: Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου δομής λειτουργίας των Α.Ε.Ι. "

 
 "Άρθρο 3"

 "Ακαδημαϊκές ελευθερίες και ακαδημαϊκό άσυλο"

 "1. Στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών.

 2. Δεν επιτρέπεται η επιβολή ορισμένων μόνον επιστημονικών απόψεων και ιδεών και η διεξαγωγή απόρρητης έρευνας.

 3. Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των Α.Ε.Ι., και των εργαζομένων σε αυτά, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει. 1.

 4. Το ακαδημαϊκό άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους του Α.Ε.Ι. στους οποίους γίνεται εκπαίδευση και έρευνα. Οι χώροι αυτοί καθορίζονται με απόφαση και ευθύνη της Συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα Τ.Ε.Ι. Δεν επιτρέπεται η επέμβαση δημόσιας δύναμης στους παραπάνω χώρους, παρά μόνο κατόπιν πρόσκλησης ή άδειας του αρμόδιου οργάνου του Ιδρύματος και με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής αρχής.

 5. Αρμόδιο όργανο για την πρόσκληση ή άδεια της προηγούμενης παραγράφου είναι το Πρυτανικό Συμβούλιο για τα Πανεπιστήμια και το Συμβούλιο για τα Τ.Ε.Ι., με δικαίωμα ψήφου όλων των μελών τους. Τα όργανα αυτά συνέρχονται αμέσως, αυτεπαγγέλτως ή μετά από καταγγελία. Το αρμόδιο όργανο αποφασίζει κατά πλειοψηφία, τηρουμένων των διατάξεων του Εσωτερικού Κανονισμού του οικείου ιδρύματος και του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

 6. Επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι. επιτρέπεται μόνον εφόσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής.

 7. Οι παραβάτες των διατάξεων του άρθρου αυτού για το ακαδημαϊκό άσυλο τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών μετά από έγκληση του αρμόδιου οργάνου της παραγράφου 5 του άρθρου αυτού ή της Συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα Τ.Ε.Ι..

 8. Το άρθρο 2 του ν. 1268/1982 και τα άρθρα 2 και 7 του ν. 1404/1983 (0>ΕΚ 173 Α`) καταργούνται.

 9. Σε Α.Ε.Ι. που διοικούνται από Διοικούσα Επιτροπή, αυτή αποτελεί το αρμόδιο όργανο της παραγράφου 5 του άρθρου αυτού."



Παρατίθεται αμέσως παραπάνω αυτούσιο το κείμενο (της συγκεκριμένης διάταξης) του νόμου περί ακαδημαϊκού ασύλου. 

Ο νόμος έχει ως εξής : Το άσυλο υφίσταται ενεργά και προστατεύει την ελεύθερη διατύπωση απόψεων χωρίς λογοκρισία, την απρόσκοπτη διακίνησή τους προς συμβολή στον ολόπλευρο διαφωτισμό της ακαδημαϊκής κοινότητας, την παρεμπόδιση μονομερούς διαπραγμάτευσης επιστημονικών θεμάτων που θα οδηγούσε σε ανακριβή, παρελκυστικά και εντέλει λανθασμένα επιστημονικά πορίσματα. 

Το άσυλο είναι παρόν για να προστατεύσει τη μάθηση, τη γνώση και την εργασία όλων των ακαδημαϊκών μελών και σε όλους τους χώρους του, όπου νοείται πανεπιστήμιο. Το άσυλο ορμώμενο από κοινονικοφιλοσοφικές -πάντα ηθικές- σταθερές, είναι εδώ για να προστατεύσει τη ρήση του Βολταίρου : "Δε συμφωνώ με αυτά που λες, θα προστατευσώ, όμως μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να τα λες". Το άσυλο διακηρύττει την επιστημοσύνη σε όλο της το μεγαλείο από την εποχή της μεταπολίτευσης μέχρι και σήμερα. 

Το άσυλο δεν υποθάλπει εγκληματίες. Δεν τρέφει ανταρσίες. Δε δικαιώνει αδικήσαντες. Το άρθρο 3 παρ.5 κάνει λόγο ρητά και κατηγορηματικά περί επέμβασης διοικητικής δύναμης, δηλαδή    κ α ι   α σ τ υ ν ο μ ι κ ή ς α ρ χ ή ς, σε περιπτώσεις πλειάδας εγκλημάτων κακουργηματικής μορφής που αυτόφωρα διαπράττονται (πράγμα που σε απλά ελληνικά σημαίνει : Όταν κάποιος βάζει φωτιά σε αυτοκίνητο μέσα στο πανεπιστήμιο, η αστυνομία, χωρίς καμιά απολύτως άδεια, δρώντας με δική της καθόλα νομίμως ειλημμένης πρωτοβουλίας -και πολύ σωστά, αφού μιλάμε για κακουργήματα- μπορεί να επέμβει την ίδια στιγμή που τελείται το έγκλημα στο χώρο του πανεπιστημίου και να καταστείλει την αντινομία.Γιατί; Γιατί πολύ απλά ο νόμος του ασύλου το επιτρέπει. Και στο βαθμό που η αστυνομική επέμβαση έχει να κάνει με την καταστολή εγκλημάτων πολύ καλά κάνει και το επιτρέπει.)

Αλλά αφού ήδη έχουμε ένα άσυλο που προστατεύει τη μεγαλειότητα της Επιστήμης και αποκηρύττει ευθαρσώς κάθε παράνομη κακουργηματική συμπεριφορά, ειρημμένα όλα αυτά σε ένα άρτια δομημένο νομικό κείμενο, γιατί ζητάμε να καταργηθεί το "άσυλο"; Μήπως γιατί παρά τις διατυπώσεις του νόμου, τα αυτοκίνητα εξακολουθούν να καίγονται μέσα στο πανεπιστήμιο, χωρίς καμία διοικητική αρχή να επιλαμβάνεται της καταστολής, επικαλούμενη το... "άσυλο"; Το άσυλο, όμως, σε ό,τι αφορά την αστυνομία τουλάχιστον, όχι απλά δεν απαγορεύει, αλλά εισάγει προς τούτο ρητή εξαίρεση νομιμοποίησης επέμβασής της. Ποιό, λοιπόν, άσυλο επικαλούνται οι αστυνομικές δυνάμεις όταν πααραλείπουν οι ίδιες πλέον να τελέσουν καθήκον επιβεβλημένο από το νόμο που μέμφονται πολλοί ότι τους απαγορεύει να δράσουν; 

Ξεκάθαρα πράγματα : "Το άσυλο είναι αθώο. Δεν ψάχνει άλλοθι, ψάχνει άσυλο. Σπεύσατε όπως..." 

   



  

Σάββατο 28 Μαρτίου 2009

Το ήξερες ότι...;

  • Ο κατηγορούμενος έχει δικαίωμα στην εις βάρος του διεξαγόμενη δίκη, όπως και σε κάθε στάδιο αυτής, από τη στιγμή που θα καταστεί "κατηγορούμενος" (βλ. ανάκριση, προανάκριση κλπ), να πει ψέματα σε ό,τι αφορά την ενοχή του. Η δυνατότητά του αυτή προκύπτει από το δικαίωμά του περί μη αυτοενοχοποίησης (άρθρο 6 ΕΣΔΑ). Εξού και όταν προσέρχεται να απολογηθεί απαγορεύεται να ορκισθεί. (Ορκίζονται μόνο οι μάρτυρες). Δεν έχει δικαίωμα, όμως να ψεύδεται προκειμένου να επιβαρύνει τη θέση των συγκατηγορουμένων του ή να αποδώσει σε άλλο συγκεκριμένο (υπαρκτό) πρόσωπο την πράξη του, προκειμένου να ενοχοποιηθεί αυτό.
  • Στις 24 Ιουλίου 1982 επήλθε η κατάργηση της μοιχείας ως ποινικού αδικήματος. Ο Στάθης Αλεξανδρής, υπουργός δικαιοσύνης της πρώτης κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, διέκοψε τη συζήτηση με την εκκλησία για την μοιχεία (και τον πολιτικό γάμο) μόλις την 97η ημέρα διακυβέρνησης. Αφορμή υπήρξε η σύγκρουση Σεραφείμ και Αμβρόσιου στην Ιερά Σύνοδο με πρωταγωνιστή τον Δημητριάδος Χριστόδουλο! Το αρχαίο ουσιαστικό μοιχός προέρχεται από θέμα με τη σημασία του ουρώ, φανερώνοντας την πρόθεση για στιγματισμό της συζυγικής απιστίας με μειωτικές εκφράσεις. (βλ. gefyrismoi.blogspot.com "Μοιχείας εγκώμιον")
  • Η τελευταία θανατική εκτέλεση στην Ελλάδα έλαβε χώρα το 1973. Επεβλήθη στο Βασίλη Λυμπέρη για δολοφονία (με εμπρησμό) της γυναίκας, της πεθεράς του και των δύο ανήλικων παιδιών του. Η θανατική ποινή παρέμεινε ως κύρωση στον Ποινικό Κώδικα μέχρι το 1993 όπου με το νόμο 2172/1993 ορίστηκε ότι "όπου στις κείμενες διατάξεις προβλέπεται για ορισμένες πράξεις αποκλειστικώς η ποινή του θανάτου, νοείται ότι απειλείται η ποινή της ισόβιας καθείρξεως, αν δε η ποινή του θανάτου προβλέπεται διαζευκτικώς με άλλη ποινή, νοείται ότι απειλείτια μόνο η τελευταία". Στο Στρατιωτικό, όμως, Ποινικό Κώδικα, η εν λόγω ποινή διατηρήθηκε -και μάλιστα με συνταγματική κάλυψη- μέχρι το 2004! Τη χρονιά αυτή η Ελλάδα κύρωσε το 13ο πρόσθετο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ με το ν.ομο 3288/2004, οπότε και η ποινή του θανάτου εξοβελίστηκε πλήρως από το ελληνικό δικαιϊκό σύστημα.

Τετάρτη 25 Μαρτίου 2009

Ποινικοποίηση της κουκούλας ή "κουκούλωμα" του ποινικού δικαίου;

Την ψήφιση και επεξεργασία νέου νομοσχεδίου εξήγγειλε η κυβέρνηση δια στόματος του Υπουργού Δικαιοσύνης κύριου Δένδια, πυροδοτώντας έντονη κοινωνικοπολιτική συζήτηση με επιχειρήματα ένθεν και ένθεν. Η γενικόλογη εξαγγελία, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την σημερινή διατύπωσή της, αναφέρεται στην ποινικοποίηση (: την καταγραφή, δηλαδή, ως πράξης που επισύρει ποινική κύρωση) της χρήσης κουκούλας σε περιπτώσεις διάπραξης των εγκλημάτων σωματικής βλάβης, διακεκριμένων περιπτώσεων φθοράς ξένης ιδιοκτησίας (άρθρο 382ΠΚ), στάσης (άρθρο 170 ΠΚ) και διατάραξης ειρήνης πολιτών (άρθρο 190 ΠΚ). Σημειωτέον δε, ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ποινικός νόμος ορίζει κύρωση σε περιστατικά αποτύπωσης τέτοιων συμπεριφορών. Το άρθρο 167§2 ΠΚ αναφέρει χαρακτηριστικά ότι : "Αν οι πράξεις που προβλέπει η προηγούμενη παράγραφος ("όποιος μεταχειρίζεται βία ή απειλή βίας για να εξαναγκάσει κάποια αρχή ή υπάλληλο να ενεργήσουν πράξη που ανάγεται στα καθήκοντά τους ή να παραλείψει νόμιμη πράξη καθώς και όποιος βιαιοπραγεί κατά υπαλλήλου ή προσώπου που έχει προσληφθεί ...") έγιναν από πρόσωπο που οπλοφορεί ή φέρει αντικείμενα με τα οποία μπορεί να προκληθεί σωματική βλάβη ή έχει καλυμμένα ή αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά του ή έγιναν από περισσότερους, καθώς και αν το πρόσωπο κατά του οποίου στράφηκε η πράξη διέτρεξε σοβαρό προσωπικό κίνδυνο, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών, εφόσον η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη. Βλέπουμε, λοιπόν, πως η τακτική δεν είναι άγνωστη στον ποινικό νομοθέτη. Πάντως σε κάθε περίπτωση, δε σημαίνει ότι νόμος που επιβλήθηκε κάποτε, υπό το πρίσμα ιστορικών, ενδεχομένως, ή άλλων συγκυριών, τίθεται στο απυρόβλητο και δε μπορεί ανά πάσα στιγμή να επαναπροσδιοριστεί ή ακόμη και να καταργηθεί εάν το άλλοτε πρόσφορο έδαφος εφαρμογής του απαλείφθηκε.

Απευθυνόμενο το παρόν άρθρο αδιακρίτως προς κάθε άτομο που ενδεχομένως να μην έχει οιαδήποτε σχέση με το νομικό αντικείμενο (και δη το αμιγώς ποινικό τμήμα του), υποχρεούται στην παροχή ορισμένων διασαφηνιστικών παραμέτρων.

Καταρχάς, βασική σταθερά του ποινικού δικαίου αποτελεί το γεγονός ότι η επιβολή οποιασδήποτε ποινής έρχεται σε απάντηση της προσβολής ενός εννόμου αγαθού( : ενός στοιχείου, κατάστασης ή και -κατά ορισμένους θεωρητικούς- σχέσης, αναγνωρισμένου από την κοινωνία ως προστατευτέου λόγω της υψηλής σημασίας διατήρησής του). Αυτό παραπέρα σημαίνει ότι για να υπάρχει λόγος επιβολής ποινής πρέπει πρώτα να διαπιστώνεται η ύπαρξη ενός από τα ως άνω έννομα αγαθά (οπώς πχ. η ζωή, η περιουσία, η τιμή του ατόμου, η δημόσια τάξη κλπ.) έτσι ώστε η επιβολή ποινής να απαντά στην προσβολή αυτού. Και εδώ τίθεται το πρώτο θέμα στην ποινικοποίηση της κουκούλας. Αν το να φορά κανείς κουκούλα ποινικοποιηθεί ως τρόπος τέλεσης ενός εγκλήματος στη βάση ότι πρόκειται για πράξη (η ένδυση με κουκούλα) που σχετίζεται με τον αντικειμενικά άδικο χαρακτήρα της, κάτι που ευχής έργο θα ήταν να βρίσκεται μακριά από τη λογική της κυβέρνησης, τότε εύλογα αναρωτιέται κανείς ποιο ακριβώς έννομο αγαθό προσβάλλει κάποιος φορώντας κουκούλα; (Η αναφορά γίνεται για την περίπτωση τυποποίησης της πράξης της "κουκουλοφορίας" ως ιδιώνυμου εγκλήματος.) Προσωπικά, η γράφουσα δεν έχει βρει απάντηση ικανή να στοιχειοθετήσει λόγο επιβολής ποινικής κύρωσης.

(Η συνέχεια, όπως και ολόκληρο το άρθρο, θα δημοσιευτεί σε επιστημονικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης εντός διμήνου. Το blog θα ενημερωθεί.)